Պատմական առաքելություն ստանձնելու ճակատագրական պահը. «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Արդեն չորրորդ տարին ամեն օր, երբ օրը մթնում է, նորից հային պատում է տանջալից ու մղձավանջային գիշեր անցկացնելու տհաճ զգացումը, իսկ երբ լույսը բացվում է, նրան սպասվում է ամենասարսափելին ու դժոխայինը, երբ մտածում ես, թե որն է լինելու վեր կենալուդ նպատակը, երբ չգիտես ապրելուդ նպատակը, հայրենի այդքան թանկ հողը տրորելուդ նպատակը։ Երբ գիտես, որ արթնանում ես մի երկրում, որտեղ մարդիկ ապրում են զավեշտի օրենքներով ու տրամաբանությամբ, որտեղ պաշտպանված չէ անվտանգությունդ, արժանապատվությունդ, ինքնությունդ, երազանքներդ։
Գիտես, որ երկիրդ կործանվում է, սակայն ոչինչ չես կարողանում անել, հետո անճարությունից սկսում ես ինքդ քո աչքից ընկնել։ Երբ գիտես, որ ստիպված ես լինելու վեցերորդ տարին շարունակ արթնանալ մի երկրում, որտեղ իշխանություններն ընդհանուր ոչինչ չունեն սեփական երկրի ու ժողովրդի հետ և բացահայտ թշնամու շահն են սպասարկում, երբ ոտքերիդ տակից հողը փախչում է, որտեղ ամեն Աստծո օր սպասում ես մի նոր գույժի՝ տարածքների զիջման, մարդկային կորստի ու դ ա վադ րու թյան, իրա կ ա նու թյու ն ի ց կտրված, անտրամաբանական ու տարօրինակ մի նոր որոշման, որտեղ ժողովրդի մի մեծ զանգված անհասկանալիորեն հայրենիքի փոխարեն ընտրում է նյութը, շահը, էժանագին վայելքները, գաղթականությունն ու պանդխտությունը, սիրո փոխարեն՝ ատելությունը, ճշմարտության փոխարեն՝ սուտը, կեղծիքը, կյանքի փոխարեն՝ ինքնաոչնչացումը, արժանապատվության փոխարեն՝ նվաստացումն ու ստրկությունը, պայքարի փոխարեն՝ հանդուրժողականությունն ու հարմարվողականությունը, ներկայի ու ապագայի փոխարեն՝ անցյալը, սեփական ուժերին ապավինելու փոխարեն օտարի ու Աստծու մեջ է փնտրում փրկությունը, համերաշխության փոխարեն գերադասում է անմիաբանությունն ու պառակտումը։
Որտեղ ոչ քիչ քանակությամբ մարդիկ հանդուրժում են ստորաքարշությունը, անամոթությունը, սուտը, դավաճանությունն ու անբարոյականությունը, որտեղ բացակայում է ապրելու մարդկային շարժառիթը՝ հավատքը։ Իսկ հավատքը մարդկային կյանքի իմաստի հիմնասյուներից է, հավատքը կյանքի ուժն է, որի արդյունքում մարդն իրեն չի ոչնչացնում, այլ ապրում է։ Հակառակ դեպքում դառնում ես անպետք, կյանքդ դառնում է ոչ իմաստալից, երբ քո կուտակած գիտելիքներն ու սերը չես կարող իրացնել ի նպաստ քո ու քո երկրի, որտեղ հնարավորություն չունես երազել ու երազանքներդ իրականություն դարձնել։ Իսկ կյանքի նպատակն ինքնարտահայտումն է, մեր էությունն ամբողջությամբ դրսևորելն է, այն է, ինչի համար ապրում ենք: Նժդեհն ասում էր. «Չկա ավելի զարհուրելի բան, քան աննպատակ գոյությունը։ Հանցանք է դա, մահացու հանցանք»։
Ապրում ես մի երկրում, որտեղ իշխանավորները հանուն փառքի ու շահի պատրաստ են հայրենիքն ուրանալ, պետությունդ կործանման տանել, սեփական ժողովրդից երես թեքել, այդքան անարգանք, ատելություն ու անպատվություն հանդուրժել, տասնյակ հազարավոր մարդկանց տնավեր անել, գաղթական դարձնել ու հայրենիքի անբուժելի կարոտը նրանց սրտում թողնել, այդքան մարդկային ու տարածքային կորուստներ, վիշտ ու արցունք պատճառել, անվտանգությունն ու պետական ինստիտուտները կազմաքանդել, պետական խորհրդանիշերը պղծել, ազգային արժեքները խեղաթյուրել, ազգային ինքնությունը զիջել և այդքանից հետո դեռ ժողովրդի մի մեծ զանգվածի ներողամտությանն ու հանդուժողականությանն արժանանալ։ Արժե՞ր, արդյոք, հանուն ինչ-որ բանի, թեկուզ աշխարհակալ փառքի կամ ամենամեծ շահի, այդպիսի խելակորույս քայլի գնալ՝ դժոխքի միջով անցնել, մեր ու մեր նախնիների պայքարը, տառապանքն ու զրկանքները, հերոսների թափած արյունը դարձնել հանուն ոչնչի, նախնիների ու ապագա սերունդների առաջ այդքան մեծ մեղք գործել ու արժանանալ պատմության ու Աստծո դաժան պատժին, սերունդների համար չարագործի անուն ու անեծք թողնել։ Իսկ հայրենիքի ուրացումն անգամ թշնամին, անգամ կուրորեն սիրող մայրը չի ներում։ Հուլիոս Կեսարն է ասել. «Սիրում են դավաճանությունը, սակայն ոչ դավաճաններին»։
Այս իշխանությունները 6 տարի առաջ ունեին հայության մի հոծ հատվածի վստահությունը, ինչին շատերը կերազեին։ Նրանք կարող էին հայ ժողովրդի ոսկե դարը կառուցել։ Իրենց նկատմամբ այդ մեծ սերը բավարար էր հրաշքներ գործելու, սարեր շուռ տալու համար, բայց, ցավոք, ի չարս օգտագործեցին այդ հավատն ու վստահությունը՝ մոլորեցրին ու խաբեցին մարդկանց կեղծ ու ժողովրդահաճո կարգախոսներով։ Հիմա իրենց պատճառով հայը աշխարհի բոլոր անկյուններում գլխիկոր է ման գալիս, հային շատերը որպես պարտվողի են ընկալում։ Ոչ հեռու ապագայում պատմությունը կփաստի, որ այս իշխանությունների կառավարման տարիները հայ ժողովրդի ամենաամոթալ ի, նվաստացուցիչ ու խայտառակ ժամանակաշրջանն է եղել, երեքհազարամյա Արցախի հայաթափումն է եղել։ Ամեն ինչ անցողիկ է՝ մարդու կյանքը, փառքը, հարստությունը, վայելքները. մնայունն ու բարձրագույն արժեքը հայրենիքն է, պատիվն է։
Ամենացավալին այն է, երբ կորցնելուց հետո ոչինչ չես ունենում կորցնելու, երբ աշխարհը փուլ է գալիս գլխիդ, երբ ապրելդ, երեխա ծնելդ, տուն կառուցելդ չի գալիս, երբ մեջքդ ջարդվում է, թևերդ կոտրվում են, կյանքդ դառնում է անբովանդակ ու անիմաստ։ Պարտություն, կորուստ, սխալվել, խաբվել, մոլորվել, վախ, անգամ ստրկություն ու դավաճանություն. սրանք գուցե մարդու բնույթին բնորոշ վիճակներ են: Սակայն նորմալ չէ պարտության ու կորստի, ստրկամտության ու ստրուկի կապանքների հետ հաշտվելը, անընդհատ նույն սխալները կրկնելը, սխալներից դասեր չքաղելը, վախն ու մոլորությունը չցրելը, դավաճանությունը հանդուրժելը։ Չկա մի իրավիճակ, երբ հնարավոր չլինի վերածնվել, որում կյանքը մեզ հնարավորություն չտա իմաստ գտնելու, պայքարելու, և չկա մարդ, որի համար կյանքը պատրաստ չլինի մատուցել անակնկալներ։ Պարզապես չպետք է կորցնել հավատն ու համբերատարությունը, իսկ հավատքը, համբերատարությունը մարդկային կյանքի իմաստությունն են։
Հիմա հայ ժողովրդին անհրաժեշտ է նախ և առաջ իրեն պատած անճարության ու խեղճության զգացումը հաղթահարել, իր միջի ստրուկին սպանել, իշխանությունների կողմից իրեն մատուցվող վախի, պատերազմի ու մահվան սարսափը ցրել, խաղաղության դարաշրջանի խաբկանքներից ու անիրատեսական երևակայություններից ձերբազատվել։ Այդ թույլերն ու անսկզբունք մարդիկ են իրականությունը համարում անիրատեսական և ապրում երևակայությունների աշխարհում՝ պատկերացնելով իրենց ցանկությունների կատարումը։ Ուժեղ անհատականությունն իրականություն է դարձնում այդ ցանկությունները: Վերածնվելու բանաձևն էլ պայքարի, զոհաբերության, հայրենիքի հանդեպ ունեցած մեծ սիրո, նվիրվածության, համերաշխության, աշխատանքի և մաքառումների, Աստծո հանդեպ ճշմարիտ հավատքի մեջ պետք է փնտրել։ Ժողովուրդների կյանքը չընդհատվող պայքար է, լի արյունալի պատերազմներով՝ հանուն իրական հայրենիք ունենալու և հանուն իրական ազատության ու արժանապատվության։ Իսկ պայքարել նշանակում է ապրել. միայն սերը, պայքարը, աշխատանքն ու կամքը կարող են ազատություն ու փառք բերել ազգերին ու երկրներին:
Պատմության մեջ ժողովուրդները պարտվել, անհաջողությունների են մատնվել առաջին հերթին պայքարելու և հաղթելու կամքի բացակայության պատճառով։ Միայն պայքարելու կամքը կարող է ցրել հուսահատությունը, վախը, անվճռականությունն ու խավարը։ Հիմա՝ հայրենիքի ու պետության համար այս օրհասական պահին, ժամանակն է, որ ասպարեզ դուրս գա այն իմաստուն ու անձնազոհ անհատը, ով պատրաստ է իր կյանքը ուխտագնացություն դարձնել ու խաչվել, մոմի նման վառվել ու հանգչել իր ազգի փրկության համար և պատմական առաքելություն ստանձնել՝ հակադրվելով այս հայրենադավ իշխանությունների կործանարար քաղաքականությանն ու դիմադրելով միջակ մտքեր, գորշություն ու խավար երկրպագողների կատաղի հակադրությանը:
Մեկը, ով կարող է հավատ, համերաշխություն ու միասնություն բերել, արժանապատվորեն և անկեղծորեն առաջնորդել ժողովրդին և պատասխանատվություն ստանձնել նրա համար։ Հիմա մեզ մնում է, առանց ժամանակ կորցնելու, համախմբվել ազգային շահերով առաջնորդվող հայրենասեր, արժանապատիվ ու գիտակից ուժերի շուրջ, Եկեղեցու շուրջ, իսկ այդ ենթադրյալ ու ցանկալի առաջնորդն անպայման ի հայտ կգա։ Հուսադրող է, որ արդեն նշմարվում են համախմբման, քաղաքական ու քաղաքացիական ակտիվության դրսևորման գործընթացներ։ Ժամանակը ցույց է տվել, որ երբ համախմբվել ենք, հույսներս մեր վրա ենք դրել, անպայման ունեցել ենք հաղթանակներ։
ՀԱՅԿ ՂԱԶԱՐՅԱՆ տնտեսագիտության թեկնածու
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
